Grensoverschrijdende arbeid

Op vijf rechtsgebieden – ‘schijf van vijf’ – moet een werkgever mogelijk actie ondernemen in geval van internationale tewerkstelling of grensoverschrijdende arbeid. Dat zijn het arbeidsmigratierecht, sociale-zekerheidsrecht, arbeidsrecht en arbeidsvoorwaarden, fiscaal recht en pensioen.

Het Nederlandse arbeidsmarktbeleid is restrictief. Werkgevers van buitenlandse werknemers die zonder vergunning of in strijd met de regels in Nederland werkzaamheden verrichten, riskeren hoge boetes. Ook voor werkgevers die gebruikmaken van arbeidskrachten van buiten de EU is het van groot belang om de Nederlandse regelgeving goed na te leven.
Daartoe behoren tegenwoordig ook Britse werknemers omdat het Verenigd Koninkrijk sinds de Brexit geen EU-land meer is. Daarom mogen zij sinds 1 januari 2021 in de meeste situaties alleen in Nederland werken als zij over de juiste vergunning beschikken.

De EU-verordening inzake sociale zekerheid geeft dwingendrechtelijke regels over waar een werknemer uit de EU sociaal verzekerd is als hij in meerdere EU-landen werkt dan wel tijdelijk naar een ander EU-land wordt uitgezonden (detachering). Het uitgangspunt daarbij is dat iemand slechts onderworpen kan zijn aan één sociaal-zekerheidssysteem. De zogeheten A1-verklaring bepaalt welke wetgeving van toepassing is bij grensoverschrijdende arbeid.

De sociale-verzekeringspositie van een werknemer die in een ander land werkzaamheden gaat uitvoeren, moet aan de hand van internationale regelgeving worden vastgesteld. Onder voorwaarden is het mogelijk om de sociale zekerheid in het oorspronkelijke woonland voort te zetten gedurende de buitenlandse werkzaamheden. Maar als niet aan alle voorwaarden blijkt te zijn voldaan, kan het land waar de werknemer tijdelijk werkzaamheden verricht naheffingsaanslagen en boetes opleggen. Het is dan ook voor zowel de werkgever als de werknemer van essentieel belang om bij elke uitzending duidelijkheid te hebben over de sociale-verzekeringspositie van de werknemer.

Binnen de EU moeten werkgevers op arbeidsvoorwaardelijk vlak rekening houden met de Detacheringsrichtlijn. Deze ziet toe op alle vormen van grensoverschrijdende arbeid.
Het is aan de lidstaat van ontvangst om te bepalen of de werkzaamheden op hun grondgebied als een dienst worden beschouwd. Dat kan ertoe leiden dat zeer korte werkzaamheden, zelfs zakelijke reizen, al als een dienst worden gezien – waardoor er extra arbeidsvoorwaarden van het werkland van toepassing zijn. De Europese richtlijn is in Nederland omgezet in de WagwEU (Wet arbeidsvoorwaarden gedetacheerde werknemers in de Europese Unie).

Arbeidsrecht
Geldt bij arbeidsongeschiktheid tijdens werkzaamheden in het buitenland de regelgeving met betrekking tot ziekte en re-integratie van het woonland of het werkland? Is de cao van het woonland of het werkland – of misschien beide – van toepassing?
Op een werknemer die in het buitenland werkt kunnen meerdere rechtsstelsels van toepassing zijn. In de praktijk blijkt vaak contractueel te zijn vastgelegd dat het recht van het land van waaruit een werknemer wordt uitgezonden, van toepassing is op de arbeidsovereenkomst gedurende de buitenlandse werkzaamheden. Desondanks kunnen verplichte bepalingen van het land waar de werkzaamheden plaatsvinden, van toepassing zijn.

Arbeidsvoorwaarden
Gepaste beloning. Vergoedingen van de verblijfskosten. Regelingen voor verhuizingen. Grensoverschrijdende arbeid heeft gevolgen voor de arbeidsvoorwaarden. Vragen die daarbij komen kijken, zijn bijvoorbeeld wat acceptabele tegemoetkomingen zijn en hoe die zich verhouden zich tot de reguliere arbeidsvoorwaarden die binnen de onderneming gelden.

Bij tijdelijke tewerkstelling in het buitenland ontstaat doorgaans belastingplicht in het buitenland. Tegelijkertijd zal in veel gevallen de belastingplicht in het land van waaruit de werknemer is uitgezonden blijven bestaan, zodat er een dubbele belastingplicht kan ontstaan.
Het is van belang om vast te stellen in welk land de afdracht van de loon- en inkomstenbelasting plaats moet vinden. Daarvoor is het noodzakelijk inzicht te hebben in de internationale regelgeving op dit gebied, een aantal heffingsbeginselen en het verschil tussen belastingheffing in verdragssituaties (landen waarmee Nederland een belastingverdrag heeft afgesloten) en verdragsloze situaties.

Aanvullend pensioen en internationale tewerkstelling gaan vaak moeilijk samen. De pensioenstelsels zijn vaak zo verschillend dat bij grensoverschrijdende arbeid geregeld conflicten ontstaan. Soms blijkt het niet mogelijk het pensioen in het land van waaruit uitzending plaatsvindt, voort te zetten. Daarnaast kunnen de belastbaarheid van pensioenpremies (werkgeversdeel), de aftrekbaarheid van pensioenpremies (werknemersdeel), de pensioenuitkering en de overdracht van pensioenkapitaal, twistpunten zijn.
De civielrechtelijke en fiscale beoordeling van pensioenen verschilt per land, waardoor er vaak geen eenduidig internationaal pensioenbeleid te voeren is. Gevolg is dat per internationale uitzending de implicaties voor het pensioen moeten worden beoordeeld.

Wat kan AWVN voor u doen?

De AWVN-adviseurs Internationale arbeidsmobiliteit kunnen u helpen bij het oplossen van al uw vraagstukken op het gebied van grensoverschrijdende arbeid – op elk gebied van de schijf van vijf (migratierecht, sociale verzekeringsrecht, arbeidsrecht & arbeidsvoorwaarden, fiscaal recht, pensioen). Dat komt in de praktijk vrijwel altijd neer op maatwerk.