Sociale zekerheid

Premies

De premies voor volks­verzekeringen houdt de werkgever maandelijks in op het loon van de werknemer en draagt deze af aan de Belastingdienst. Werknemers betalen deze premies dus zelf.

De premies voor werknemers­verzekeringen komen voor rekening van de werkgever. Deze worden dus niet ingehouden op het loon van de werknemer, maar betaalt de werkgever zelf iedere maand.

Publiek verzekerde werkgevers betalen:
• gedifferentieerde Awf-premie (bijdrage aan Algemeen werkloosheidsfonds)
• Aof-basispremie (bijdrage aan Arbeidsongeschiktheidsfonds)
• gedifferentieerde Whk-premie (bijdrage aan Werkhervattingskas).

Overheidswerkgevers hebben daarnaast te maken met de zogeheten Ufo-premie (Uitvoeringsfonds voor de overheid).

Volksverzekeringen
Volksverzekeringen zijn verplichte sociale verzekeringen die bedoeld zijn om basisvoorzieningen te garanderen. Hiertoe behoren de Wlz (Wet langdurige zorg), AOW (Algemene ouderdomswet), Anw (Algemene nabestaandenwet) en de AKW (Algemene kinderbijslagwet).

Werknemersverzekeringen
Werknemersverzekeringen zijn verplichte sociale verzekeringen die bedoeld zijn om werknemers (mensen in loondienst) tegen inkomensverlies als zij werkloos, arbeidsongeschikt of ziek worden. Werknemersverzekeringen zijn:
» WW (zie Werkloosheidswet)
» WIA (zie Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen). Deze bestaat uit twee regelingen, te weten de IVA (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten) en de WGA (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten)
» ZW (zie Ziektewet).

Ook de WAO (Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering) hoort tot dit rijtje, maar is nog alleen van kracht voor mensen die op het moment dat de WIA werd geïntroduceerd (29 december 2005) reeds een WAO-uitkering ontvingen.

Sociale voorzieningen bestaan uit verschillende ondersteunende sociale regelingen. Deze worden bekostigd door het rijk. Sociale voorzieningen zijn:
» de Participatiewet: een wet die mensen ondersteunt die kunnen werken, maar moeilijkheden ondervinden bij het zoeken of uitvoeren van werk. • Meer informatie
» Wet IOAW: een inkomensvoorziening voor oudere werknemers (geboren voor 1965) die werkloos zijn. • Meer informatie
» Wet IOW: een aanvulling van het inkomen totdat de AOW-leeftijd is bereikt. • Meer informatie
» Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (′Wajong′): voor mensen die voor hun 18de of tijdens hun studie een ziekte of handicap hebben (opgelopen) waardoor zij niet meer kunnen werken. Zij hebben recht op een uitkering als zij aan bepaalde voorwaarden voldoen. Wie nog wel kan werken, krijgt via het UWV hulp bij het vinden van geschikt werk.

Voorts behoren de Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) en de Toeslagenwet (TW) tot de sociale voorzieningen.

Het sociale zekerheidsstelsel is te complex en moet makkelijker worden gemaakt, zo oordeelde het kabinet Rutte-IV. Daartoe deed het interdepartementaal beleidsonderzoek (IBO) onderzoek; de bevindingen werden in juni 2023 gepresenteerd in  het rapport ‘Vereenvoudiging sociale zekerheid’.

Het IBO benadrukt in het rapport dat ‘wat moeilijk is makkelijker moet worden gemaakt’. Het kabinet omarmt deze boodschap. In de brief gaan ze niet alleen in op het rapport. Ook geven de betrokken ministers een uitgebreid overzicht van lopende en toekomstige onderzoeken en maatregelen die de sociale zekerheid minder complex moeten maken.

Het kabinet Rutte-IV kiest daarbij voor een uitvoering langs drie lijnen: een integraal perspectief op een eenvoudigere inkomensondersteuning, renovatie van de bestaande sociale zekerheid en dienstverlening én concrete maatregelen en initiatieven voor verbeteringen.

• Lees meer